Cắt bao quy đầu có tác dụng gì? Cắt bao quy đầu là một trong các thủ thuật ngoại khoa kinh điển và được tiến hành rộng rãi ở nhiều cơ sở điều trị. Có nhiều lý do để tiến hành cắt bao quy đầu như lý do tôn giáo, lý do xã hội, lý do y học, lý do thẩm mỹ… Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về thủ thuật cắt bao quy đầu và lợi ích cũng như tác dụng không mong muốn của thủ thuật này.
Cắt bao quy đầu là gì?
Cắt bao quy đầu (Circumcision) là một thủ thuật cắt bỏ phần da của quy đầu (gọi là bao quy đầu) do phần da này bị hẹp hoặc thừa nhiều. Bình thường bao quy đầu là một khoảng da gồm hai lớp bao phủ vừa đủ quy đầu dương vật và bao quy đầu có thể trượt lên trượt xuống khỏi quy đầu một cách dễ dàng.
Thủ thuật cắt bao quy đầu là một thủ thuật ngoại khoa tương đối đơn giản, da quy đầu được giải phóng ra khỏi quy đầu và cắt ngắn để lộ quy đầu, vết thương sẽ được cầm máu bằng dao điện, hai mép da được khâu lại với nhau bằng chỉ tiêu hoặc không tiêu. Thủ thuật này mất khoảng 40-45 phút. Bệnh nhân sẽ được giảm đau bằng cách gây tê gốc dương vật kết hợp với thuốc giảm đau đường tĩnh mạch.
Trước đây người ta thường cắt bao quy đầu ngay từ thời kỳ sơ sinh nhưng ngày nay người ta thường chỉ cắt bao quy đầu khi đã bước qua tuổi trưởng thành. Đối với trẻ sơ sinh người ta dùng thuốc chống viêm và tập lộn bao quy đầu hàng ngày cho đến khi bao quy đầu giãn ra, lúc đó sẽ tách nhẹ nhàng lớp trong của bao quy đầu ra khỏi quy đầu. Khi trẻ đến tuổi trưởng thành nếu da bao quy đầu thừa nhiều hoặc quá hẹp thì mới cắt.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 30% nam giới được cắt bao quy đầu, trong đó chủ yếu là người Hồi Giáo (chiếm 70%) . Cắt bao quy đầu thời kỳ sơ sinh rất phổ biến ở Mỹ (khoảng 58% trẻ sơ sinh được cắt bao quy đầu năm 2010), Canada, Châu Úc, và Trung Đông. Trong khi đó ở Đông và Nam Phi, Châu Mỹ La Tinh và toàn bộ Châu Âu người ta lại rất ít cắt bao quy đầu thời kỳ sơ sinh. Sự khác biệt lớn giữa các khu vực này chủ yếu là do vấn đề tôn giáo.
Tuy nhiên theo thống kê, tỉ lệ cắt bao quy đầu ở trẻ sơ sinh đang giảm dần vì những lý do y học. Ví dụ: ở Mỹ tỉ lệ cắt bao quy đầu ở sơ sinh giảm từ 68% những năm 1979 xuống còn 58% năm 2010, ở Canada giảm từ 20% năm1996/97 đến 9.2% năm 2005, và ở Úc giảm từ 49% năm 1973/74 xuống khoảng 10.8% năm 2013.
Sơ lược vài nét về lịch sử cắt bao quy đầu
Người ta không biết chính xác ca cắt bao quy đầu đầu tiên được diễn ra từ bao giờ nhưng hầu hết các chuyên gia đều tin rằng thủ thuật cắt bao quy đầu đã được diễn ra từ rất sớm và được lan truyền theo thời gian, trải qua rất nhiều nền văn hóa khác nhau.
Các nhà khảo cổ học cũng thừa nhận rằng các xác ướp Ai Cập từ 2300 năm trước công nguyên cũng được cắt bao quy đầu. Điều này nói lên rằng việc cắt bao quy đầu đã có một phả hệ từ rất lâu đời. Ngoài ra, cắt bao quy đầu cũng được đề cập một cách tự do trong kinh thánh, vì vậy việc cắt bao quy đầu đã trở thành một phần trong cuộc sống tôn giáo.
Trong xã hội Cổ Đại, cắt bao quy đầu được phổ biến rộng rãi nhằm ngăn chặn sự viêm nhiễm bao quy đầu và lây lan bệnh tật.
Ở Phương Tây cho mãi tới những năm cuối của thế kỷ 19, cắt bao quy đầu mới được nhân rộng nhằm mục đích ngăn chặn sự thủ dâm ở nam giới.
Trước thế kỷ 20, người ta vẫn tiếp tục coi thủ dâm là nguyên nhân gây ra các bệnh lý về tinh thần và thực thể như bệnh động kinh, liệt, liệt dương, bệnh lậu, bệnh lao… nên cắt bao quy đầu vẫn được coi như một biện pháp hạn chế thủ dâm hữu hiệu
Trải qua thời gian, nhờ những bằng chứng y học cho thấy lợi ích của việc cắt bao quy đầu nên thủ thật này đã trở nên phổ biến và được khuyến cáo ở nhiều nước nói Tiếng Anh vì những lý do y học chứ không phải vì những lý do tôn giáo hoặc văn hóa.
Kể từ sau chiến tranh thế giới thứ II, do nước Anh thành lập hệ thống chăm sóc sức khỏe quốc gia, nên thủ thuật cắt bao quy đầu đã bị loại bỏ ra khỏi những khuyến cáo y học, một phần nhằm làm giảm gánh nặng chi phí chăm sóc y tế quốc gia, một phần vì không tìm thấy các bằng chứng y học thuyết phục cho thấy lợi ích của việc cắt bao quy đầu. Điều này giải thích tại sao có sự khác nhau về tỉ lệ cắt bao quy đầu giữa các vùng khác nhau trên thế giới. Ví dụ tỉ lệ cắt bao quy đầu ở Anh chỉ dưới 3% năm 2000 trong khi tỉ lệ này 58% ở Mỹ năm 2010.
Cắt bao quy đầu có tác dụng gì?
- Thỏa mãn niềm tin tôn giáo: Đây là lợi ích đầu tiên phải kể đến ở các nước Hồi Giáo, những nơi mà tục cắt bao quy đầu được coi như một phần trong nghi lễ của tôn giáo.
- Dễ dàng vệ sinh quy đầu và cơ quan sinh dục: Việc cắt bỏ phần bao quy đầu thừa hoặc hẹp sẽ giúp cho quá trình vệ sinh quy đầu cũng như dương vật một cách dễ dàng hơn.
- Giảm bớt nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu. Nhiễm trùng đường tiểu rất thường gặp ở nam giới hẹp bao quy đầu. Nhiễm trùng biểu hiện ở các mức độ khác nhau, từ viêm niệu đạo, viêm tuyến tiền liệt, viêm bàng quang cho tới viêm thận và bể thận. Hậu quả của nhiễm trùng tiết niệu có thể dẫn đến suy thận về sau. Cắt bao quy đầu làm cho quy đầu luôn luôn khô ráo sạch sẽ, nước tiểu không bị tồn đọng trong khoảng trống giữa bao quy đầu và quy đầu vì thế nguy cơ nhiễm khuẩn bị loại bỏ.
- Giảm nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs). Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc cắt bao quy đầu sẽ làm giảm nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Trong một nghiên cứu gần đây cho thấy những người không cắt bao quy đầu có nguy cơ mắc bệnh herpes sinh dục và lậu cao gấp 2 lần, nguy cơ mắc nấm sinh dục và giang mai cao gấp 5 lần so với những người được cắt bao quy đầu.
- Ngăn cản viêm quy đầu (balanitis): Một số trường hợp da quy đầu hẹp không thể lộn về phía gốc dương vật được hoặc quy đầu bị viêm cần phải can thiệp bằng ngoại khoa. Hậu quả của viêm quy đầu có thể gây viêm niệu đạo, hẹp lỗ ngoài niệu đạo
- Giảm nguy cơ gây ung thư dương vật. So với các loại ung thư khác trong đường tiết niệu sinh dục thì ung thư dương vật được xếp vào hàng hiếm gặp nhưng ung thư dương vật lại xuất hiện phổ biến ở những người bị hẹp bao quy đầu mà không được cắt bao quy đầu. Bao quy đầu hẹp dẫn đến tình trạng viêm quy đầu mạn tính, tái đi tái lại nhiều lần. Điều này làm thay đổi tính chất sinh lý sinh hóa của tể bào dẫn đến ung thư dương vật.
Cắt bao quy đầu và HIV
Người ta tin rằng cắt bao quy đầu sẽ làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong quá trình giao hợp. Nhiều nghiên cứu về mối liên quan giữa cắt bao quy đầu và khả năng lây nhiễm HIV hầu hết được tiến hành ở các nước Châu Phi đã khẳng định mối liên hệ này.
Bình thường quy đầu và thân dương vật vật được che phủ bởi một mảnh da gồm hai lớp; lớp ngoài gồm các tế bào khô do lắng đọng nhiều keratin (loại protein dạng sợi) và lớp trong lại ẩm ướt do ít keratin hơn.
Mặt dưới của da quy đầu có cấu trúc khác nhau và được phủ bởi một lớp màng nhầy, gọi là niêm mạc da quy đầu. Đây được cho là nơi có khả năng bám dính của tác nhân gây bệnh nhiều hơn, đặc biệt là virus. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng lớp trong của da bao quy đầu chính là nơi nhậy cảm hơn với HIV.
Da bao quy đầu rất dễ bị rạn nứt trong quá trình giao hợp tạo nên đã tạo ra cửa ngõ để virus xâm nhập vào máu.
Một khả năng khác là khoảng trống giữa bao quy đầu và quy đầu đã tạo ra một môi trường lý tưởng giúp cho virus có thể tồn tại lâu dài theo thời gian, làm tăng nguy cơ nhiễm lây nhiễm cho các đối tác tình dục.
Các dữ liệu nghiên cứu trong cộng đồng cho thấy tỉ lệ nhiễm HIV ở những quần thể dân số được cắt bao quy đầu giảm xuống đáng kể. Theo báo cáo của Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC): “Ở một số nước ở Châu Phi và Châu Á có tỉ lệ cắt bao quy đầu dưới 20% có tỉ lệ nhiễm HIV cao gấp vài lần so với một số nơi trong cùng khu vực có tỉ lệ cắt bao quy đầu trên 80%”
Giữa năm 2005 và 2006 có ba thử nghiện đánh giá ảnh hưởng của cắt bao quy đầu tới sự lây nhiễm HIV cho thấy: Những người đã cắt bao quy đầu có nguy cơ nhiễm HIV giảm xuống 76% (Nam Phi), 60% (Kenya) và 55% (Uganda) so với những người không cắt bao quy đầu.
Tai biến của cắt bao quy đầu
Cắt bao quy đầu là một thủ thuật tương đối an toàn. Tuy nhiên có thể có một số tai biên như sau có thể xảy ra
- Các tai biến do việc dùng thuốc giảm đau và gây tê. Đó là các các phản ứng dị ứng với thuốc. Tùy theo từng mức độ, nhẹ thì là những phản ứng mẩn ngứa, nổi mề đay, nặng là sốc phản vệ có thể liên quan tới tính mạng
- Các tai biến liên quan đến thủ thuật bao gồm
- Cắt da ngắn quá hoặc để lại da dài quá
- Chảy máu nhiều hoặc tụ máu gây bầm tím phù nề
- Vết thương liền sẹo không tốt
- Hẹp lỗ niệu đạo
- Tổn thương niệu đạo
- Cắt cụt quy đầu (rất hiếm)
- Giảm cảm giác của dương vật (gây chậm xuất tinh)
- Xuất tinh sớm
Thời gian hồi phục sau cắt bao quy đầu
Cũng giống như bất kỳ một thủ thuật ngoại khoa nào khác, vết mổ sẽ bị phù nề và sưng và đau trong 1-2 tuần đầu. Để hạn chế những điều này, bạn cần thực hiện các lời khuyên như sau:
- Mặc quần sịp để giữa cố định dương vật ở một tư thế thoải mái nhất. Thông thường nên để ở tư thế hướng lên trên để tránh phù nề. Không nên mặc quần đùi hoặc thả rông
- Dùng thêm thuốc giảm đau để giảm bớt khó chịu, tất nhiên đây chỉ là một tiêu phẫu nên cũng không nên lạm dụng thuốc giảm đau nhiều.
- Uống nhiều nước để giảm đau khi đi tiểu và pha loãng độ axit của nước tiểu. Có thể bôi dầu paraphin hoặc vaseline lên quy đầu để tránh khô niêm mạc quy đầu gây khó chịu trong giai đoạn đầu.
- Không sử dụng các loại kem có chứa kháng sinh để bôi tại chỗ điều này sẽ ảnh hưởng đến sự liền sẹo của vết thương
- Tránh hoạt động thể lực cho đến khi lành hẳn vết thương, thông thường mất 1-2 tuần
Cương dương vật cũng có thể gây đau trong quá trình phục hồi vết thương. Có một vài bước cách để giúp hạn chế bớt việc cương dương vật tự nhiên vào ban đêm:
- Đi tiểu hết trước khi đi ngủ, tránh để bàng quang căng
- Nằm nghiêng phải hoặc nghiên trái, không nên nằm ngửa
- Hai gối ôm sát vào ngực như tư thế của em bé trong bụng mẹ
Tóm lại: Cắt bao quy đầu là một tiểu phẫu thuật đơn giản, an toàn, có lịch sử rất lâu đời. Các bằng chứng y học hiện tại cho thấy cắt bao quy đầu làm giảm đáng kể khả năng mắc các bệnh lấy truyền qua đường tình dục như lậu, herpes, sùi mào gà … và HIV.