CHẨN ĐOÁN ĐIỀU TRỊ CHỮA BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP CẤP CỨU

TĂNG HUYẾT ÁP CẤP CỨU

BS.CKI.Đoàn Thị Cẩm Anh Khoa Tim mạch

1. ĐỊNH NGHĨA:

Tăng huyết áp khẩn cấp (hypertensive emergency):

Tăng huyết áp nặng với dấu hiệu tổn thương cơ quan đích (não, tim mạch, thận) đòi hỏi điều trị khẩn cấp (hạ 20%- 25% huyết áp trung bình (MAP) trong vòng 1 – 2h) bằng những thuốc dùng đường tĩnh mạch.

Tăng huyết áp khẩn trương (hypertensive urgency):

Huyết áp rất cao, thường HA tâm trương > 120- 130mmHg, không có dấu hiệu tổn thương cơ quan đích (ngoại trừ tổn thương đáy mắt độ 1^3) cần hạ áp trong vòng 24h-48h bằng thuốc ngậm dưới lưỡi hoặc thuốc uống.

2. CHẨN ĐOÁN TĂNG HUYẾT ÁP CẤP CỨU:

2.1. HA tâm trương thường > 120mmHg – 140mmHg

2.2. Triệu chứng thần kinh:

Nhức đầu dữ dội

Rối loạn tri giác: lú lẫn, ngủ gà, hôn mê

Dấu thần kinh định vị: liệt nửa người, rối loạn cảm giác nửa người, Co giật

2.3. Triệu chứng tim mạch:

Đau ngực, khó thở, gallot T3, rale ẩm,…

do OAP, suy tim trái cấp, nhồi máu cơ tim, bóc tách ĐMC

2.4. Thận:

Có thể rối loạn chức năng thận không triệu chứng Thiểu niệu

Ói mửa, ngủ gà do tăng azote máu

2.5. Soi dáy mắt: Xuất huyết, xuất tiết, phù gai

2.6. Ở phụ nữ có thai: Tiền sản giật, sản giật

2.7. Xét nghiệm xác định tổn thương cơ quan đích:

ECG, X quang phổi,

BUN, Creatinine, Tổng phân tích nước tiểu Nếu có dấu hiệu thần kinh ^ CT scan sọ não

3. ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP CẤP CỨU (Hypertensive emergency):

3.1. Mục tiêu:

Hạ 20% – 25% MAP trong vòng 1- 2h để hạn chế tổn thương cơ quan đích

3.2. Các tình huống đòi hỏi điều trị khẩn cấp (emergency):

Bệnh lý mạch máu não:

Bệnh não do tăng HA Xuất huyết trong não Xuất huyết dưới màng nhện Bệnh lý tim mạch:

Bóc tách ĐMC cấp Suy tim trái cấp Nhồi máu cơ tim Sau phẫu thuật bắc cầu nối Catecholamine excess trong máu tuần hoàn:

Cơn tăng HA/ u tủy thượng thận

Tương tác giũa thức ăn hoặc thuốc với thuốc ức chế MAO Quá liều thuốc giống giao cảm (cocain)

Sản giật

Chấn thương đầu

Chảy máu sau mổ từ các đường khâu mạch máu Chảy máu cam nặng

3.3. Các tình huống cần điều trị khẩn trương (urgency):

Tăng HA ác tính- tiến triển nhanh (chưa có biến chứng đòi hỏi điều trị khẩn cấp)

Nhồi máu não do XVĐM có tăng HA nặng

Hiện tượng rebound do nhưng đột ngột các thuốc hạ áp

Ngoại khoa:

Tăng HA nặng trên Bệnh nhân cần phẫu thuật Tăng HA sau phẫu thuật Tăng HA nặng sau ghép thận Bỏng cơ thể nặng

3.4. Chọn thuốc:

Bệnh cảnh	Thuốc chọn lựa	Tránh
Bệnh cảnh não do tăng HA	Labetalol Nicardipine Nitroprusside Trimethaphan	Methyldopa Diazoxide Reserpine
Tăng HA ác tính tiến triển	Labetalol Enalaprilate Nicardipine Nitroprusside
Đột quị hoặc chấn thương đầu	Labetalol Trimethaphan Nitroprusside Esmolol	Methyldopa Reserpine Hydralazine Diazoxide
Suy tim T	Enalapril Nitroglycerine Nitroprusside	Ức chế beta
Bệnh mạch vành	Nitroglycerine Nitroprusside Labetalol Nicardipine	Hydralazine Diazoxide
Phình ĐMC bóc tách	Trimethaphan Nitroprusside Esmolol	Hydralazine Diazoxide
Cathecholamine excess	Phentolamine Labetalol	All others
Sau phẫu thuật	Labetalol Nitroglycerine Nicardipine Hydralazine	Trimethaphane

3.5. Liều lượng và tác dụng phụ của một số thuốc thường dùng:

THUỐC	LIỀU	BẮT ĐẦU T/D	T/D KÉO DÀI	T/D PHỤ	CĐ ĐẶC BIỆT
Sodium Nitroprusside	0,25-10pg/kg/1 (tối đa chỉ 10’)	Tức thì	1’	Buồn nôn, nôn, vã mồ hôi, giật cơ, ngộ độc thiocyanate và cyanide	Hầu hết các THA c/c. Thận trọng khi tăng áp lực nội sọ và tăng azole máu
Nicardipine	5-15mg/h IV	5 -10’	1 -4h	Nhịp tim nhanh, nhức đầu, đỏ mặt, viêm TM khu trú	Hầu hết THA c/c, trừ suy tim cấp, thận trọng khi có BTTMCB
Nitroglycerine	5-100pg/ph PIV	2 -5’	3 -5’	Nhức đầu, buồn ói, ói, nhịp nhanh, dung nạp thuốc khi dùng lâu	BTTM, suy tim
Enalaprilate	0.625-5mg mỗi 6h IV	15 -30’	6h	Tụt HA khi Renine cao. Đáp ứng thay đổi	Suy thất T cấp. Tránh trong NMCT
Hydralazine	10 – 40mg IV 10-20mg IM	100’ 20 -30’	3 -8h	Nhip nhanh, đỏ mặt, nhức đầu, ói, làm nặng thêm đau thắt ngực	Co giật
Labetalol	20mg bolus, kế đó 0.5-2mg/ph mỗi 10ph PIV	5 – 10’	3 -6h	Buồn ói, ói, chóng mặt, nóng cổ họng, bloc tim, hạ HA tư thế	Hầu hết các THA c/c, trừ suy tim cấp
Esmolol	250 – 500pg/kg/1’ cho 1ph, sau đó 50-100 pg/kg/ph cho 4ph, có thể lập lại	1 – 2’	1’	Tụt HA, buồn nôn	Bóc tách ĐMC, quanh phẫu thuật
Phentolamine	5-15mg IV	1 – 2’	3 -10’	Nhịp nhanh, đỏ mặt, nhức đầu	Catecholamine excess

4. TIÊN LƯỢNG TĂNG HUYẾT ÁP CẤP CỨU:

Tỷ lệ tử vong sau 1 năm của tăng huyết áp cấp cứu là 79% nếu không được điều trị.

 

CHẨN ĐOÁN ĐIỀU TRỊ CHỮA BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP CẤP CỨU

Bacsidanang.com – Thông tin khám bệnh ở Đà Nẵng, Thiết bị y tế Gia đình Đà Nẵng .

Danh bạ bác sĩ, phòng khám ở Đà Nẵng, dịch vụ y tế, khám tiết niệu nam khoa ở Đà Nẵng, phẫu thuật thẩm mỹ ở Đà Nẵng, thiết bị y tế gia đình Đà Nẵng, thực phẩm chức năng Đà Nẵng.

Group: bacsidanang.com