BỆNH LÝ VÙNG QUANH CHÓP RĂNG
1. ĐẠI CƯƠNG:
1.1. Định nghĩa:
Là tổn thương viêm của các thành phần mô quanh chóp răng. Đây là tổn thương nhiễm khuẩn bao gồm cả vi khuẩn ái khí và yếm khí, xâm nhập từ mô tủy viêm hoặc mô nha chu viêm, gây ra phản ứng viêm của các thành phần mô quanh chóp răng.
1.2. Phân loại:
– Hoại tử tủy.
– Viêm quanh chóp cấp, mạn.
– Abscess quanh chóp cấp.
2. CÁC THỂ LÂM SÀNG BỆNH LÝ VÙNG QUANH CHÓP RĂNG:
2.1. Hoại tử tủy
2.1.1. Nguyên nhân và triệu chứng lâm sàng:
– Do sâu răng:
+ Có lổ sâu.
+ Không đau.
+ Răng có thể đổi màu sậm.
– Do chấn thương khớp cắn:
+ Không có lổ sâu.
+ Không phản ứng với nhiệt, điện.
+ Có thể lung lay.
– Do tủy bị kích thích: Có yếu tố kích thích: miếng trám lớn, răng đã phục hình.
2.1.2. Cận lâm sàng:
– X-quang (phim quanh chóp, panorex): dây chằng nha chu có thể bình thường hoặc hơi dầy lên.
2.2. Viêm quanh chóp cấp (Viêm khớp cấp)
2.2.1. Nguyên nhân:
– Do nhiễm khuẩn: do bệnh tủy lan tràn qua vùng mô quanh chóp.
– Do sang chấn: răng có tủy bình thường nhưng bị chấn thương khớp cắn do miếng trám quá cao hoặc do nghiến răng.
– Do sai sót trong điều trị: có thể do điều trị nội nha vô tình đi quá chóp răng.
2.2.2. Chẩn đoán: dựa vào các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng.
– Lâm sàng:
+ Đau nhức răng liên tục, lan lên nửa đầu. Đau tăng khi 2 hàm chạm nhau, rất đau khi gõ.
+ Cảm giác răng bị trồi, lung lay.
+ Bệnh nhân có thể xác định rõ vị trí răng đau.
+ Tủy răng có thể còn sống hoặc chết.
– Cận lâm sàng:
+ X-quang (phim quanh chóp, panorex): dây chằng nha chu có thể bình thường hoặc hơi giãn rộng.
2.3. Abscess quanh chóp cấp
2.3.1. Nguyên nhân:
Là kết quả của một viêm quanh chóp cấp ở giai đoạn tiến triển của một răng bị hoại tử có tình trạng viêm có mủ cấp tính và lan tràn.
2.3.2. Chẩn đoán: dựa vào các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng
– Lâm sàng:
+ Tiến triển nhanh, từ nhẹ tới sưng dữ dội.
+ Đau tự phát, liên tục.
+ Đau nhức dữ dội khi gõ, sờ.
+ Răng có thể lung lay, trồi cao.
+ Trường hợp nặng bệnh nhân bị sốt, có thể có hạch viêm.
– Cận lâm sàng:
+ X-quang (phim quanh chóp, panorex); thấu quang quanh chóp, không giới hạn rõ.
2.3.3. Chẩn đoán phân biệt
– Abscess nha chu quanh răng: là bệnh nha chu, không liên quan đến tủy, luôn có túi nha chu, thăm dò thấy có dịch, thử to và điện thì tủy còn sống.
2.4. Viêm quanh chóp mạn
2.4.1. Lâm sàng:
– Không có triệu chứng toàn than.
– Răng bị đổi màu sậm.
– Có thể thốn đau khi gõ.
– Có lổ dò tương ứng với răng đau.
2.4.2. Cận lâm sàng:
– X-Quang (phim quanh chóp, panorex): có vùng thấu quang quanh chóp, giới hạn rõ.
– Thử điện: không đáp ứng.
3. ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ VÙNG QUANH CHÓP RĂNG
3.1. Nguyên tắc điều trị:
– Giảm đau, loại bỏ nguyên nhân.
– Loại bỏ các phần viêm nhiễm.
– Bảo tồn tối đa mô răng và các tổ chức nha chu.
3.2. Điều trị cụ thể:
– Loại bỏ nguyên nhân trong trường hợp viêm khớp cấp và tủy sống.
– Nội nha (trong các trường hợp còn lại):
+ Rạch abscess để thoát mủ nếu có.
+ Mở tủy, lấy tủy hoại tử, để trống 1-2 ngày.
+ Làm sạch, tạo hình ống tủy.
+ Băng thuốc trong ống tủy( Ca(OH)2 , CMC…) trong vài ngày.
+ Trám bít ống tủy.
+ Trám kết thúc (amalgam, GIC, Composite…)
– Kết hợp phẫu thuật cắt chóp, lấy nang, nạo ổ abscess trong các trường hợp có nang lớn, abscess rộng.
– Thuốc: tùy thực tế lâm sàng có thể lựa chọn thuốc cho phù hợp. Liều thường dùng cho người lớn từ 5-7 ngày:
+ Kháng sinh.
+ Kháng viêm.
+ Giảm đau.
– Nhổ răng trong trường hợp răng không thể phục hồi chức năng ăn nhai, thẩm mỹ hoặc điều trị nội nha không thành công.
LƯU ĐỒ CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh về Răng Hàm Mặt”.(2013). Bộ y tế Bv Răng Hàm Mặt Trung Ương Hà Nội, pp. 34-36.
2. Nguyễn Dương Hồng (1977). “Bệnh lý tủy”. Răng Hàm Mặt, tập 1, pp. 131-149.
3. James H.S, Simon (1977). “Periapical pathology. Pathway to the pulp”, pp. 425-433.
4. John D. West, James B. Roane, and Alber C. Goerig (1994). “Cleaning and shaping the root canal system. Pathway to the pulp”, pp. 179-185.
5. Mason J.D, Eley B.M (1995), “Periodonthe al tissue. Outline of periodontics, Bath Pres, Avon, pp. 7-11.
Bacsidanang.com – Thông tin khám bệnh ở Đà Nẵng, Thiết bị y tế Gia đình Đà Nẵng .
Danh bạ bác sĩ, phòng khám ở Đà Nẵng, dịch vụ y tế, khám tiết niệu nam khoa ở Đà Nẵng, phẫu thuật thẩm mỹ ở Đà Nẵng, thiết bị y tế gia đình Đà Nẵng, thực phẩm chức năng Đà Nẵng.
