PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ CHÂN KHOÈO BẨM SINH Ở TRẺ EM
I. ĐẠI CƯƠNG
• Chân khoèo là tình trạng bàn chân bị duỗi, xoay trong, khép bàn chân trước và thường kèm theo xoay trong của xương chày.
• Tỉ lệ 1/1000 trẻ sinh sống, bị 2 bên khoảng 50% bệnh nhân, được cho là di truyền qua nhiễm sắc thể trội.
II. CHẨN ĐOÁN
1. Công việc chẩn đoán
a. Hỏi bệnh
• Bị bệnh từ khi nào? Có điều trị gì trước đó chưa?
• Có các dị tật khác?
• Tiền căn gia đình có người bị chân khoèo không?
b. Khám bệnh
• Nhìn thấy bàn chân bị biến dạng: duỗi, xoay trong, khép bàn chân trước. Bàn chân khoèo thường nhỏ và ngắn hơn bàn chân bình thường.
• Nắn bàn chân biết được bàn chân cứng hay không cứng.
• Khám tìm các bệnh kèm theo như: trật khớp háng, cứng đa khớp bẩm sinh…
c. Cận lâm sàng
• XQ bàn chân thẳng, ngang (gấp bàn chân tối đa): – Góc sên-gót trên phim thẳng: bình thường 30-55o.
– Góc sên-gót trên phim ngang: bình thường 25-50o.
– Góc chày-gót trên phim ngang: bình thường 10-40o.
– Góc sên-xương bàn 1: bình thường 5-15o.
2. Chẩn đoán xác định
Dựa vào lâm sàng là chủ yếu.
III. ĐIỀU TRỊ
1. Nguyên tắc điều trị
• Phục hồi lại cấu trúc giải phẫu của bàn chân.
• Phục hồi sớm lại chức năng vận động của bàn chân.
2. Điều trị trước phẫu thuật
Kháng sinh dự phòng Cefazolin trong trường hợp phẫu thuật.
3. Điều trị chân khoèo bẩm sinh
• Phương pháp Ponseti: trẻ < 6 tháng tuổi.
– Nắn chỉnh bàn chân liên tục theo từng bước: kết hợp giữa VLTL và phẫu thuật cắt gân gót dưới bao.
– VLTL chỉnh khép bàn chân trước, chỉnh xoay trong, sau đó chỉnh bàn chân duỗi. Bó bột đùi bàn chân tư thế gối gập 90o, bàn chân dạng và ngửa. Thay bột mỗi tuần, mỗi lần thay bột bàn chân được nắn sửa nhiều hơn.
• Phẫu thuật Turco: đối với trẻ > 6 tháng đến 4 tuổi chưa điều trị và đã nắn chỉnh thất bại.
• Phẫu thuật cắt bỏ xương sên: đối với trẻ > 4 tuổi do cứng nhiều khớp ở bàn chân.
4. Kỹ thuật
• Phẫu thuật cắt gân gót dưới bao theo Ponseti: – Tiêu chuẩn: tổng số điểm Pirani < 3 điểm, bàn chân trung tính vuông góc với cẳng chân, dang bàn chân đạt 60o.
– Phẫu thuật cắt gân gót trong bao gân.
– Bột gập gối 90o, dang bàn chân 60-70° gập mu bàn chân 20-30o.
• Phẫu thuật Turco: – Rạch da dọc mặt trong cẳng bàn chân.
– Bộc lộ bó mạch thần kinh chày sau.
– Nối dài gân gót, gân chày sau, gân gấp chung các ngón, gân gấp ngón cái dài.
– Mở bao khớp sau cổ chân, giải phóng khớp sên-ghe, cắt dây chằng chày-sên, dây chằng dưới sên bên trong và dây chằng gian cốt.
– Xuyên đinh giữ trục bàn chân từ xương sên đến xương bàn 1.
– Khâu vết mổ.
– Bó bột đùi bàn chân gối gấp 90o.
• Phẫu thuật cắt xương sên:
– Rạch da song song bờ dưới xương gót.
– Giải phóng mô mềm bộc lộ xương sên, cắt các dây chằng bám vào xương sên, lấy trọn xương sên.
– Giải phóng mô mềm nắn chỉnh bàn chân trước khép vào trong, nắn chỉnh
bàn chân duỗi, giữ bàn chân xoay ngoài 20-30o.
– Xuyên đinh từ xương gót qua xương chày giữ trục.
– Khâu vết mổ.
– Bó bột đùi bàn chân gối gấp 60o.
5. Điều trị sau phẫu thuật
• Thuốc giảm đau Paracetamol đường uống.
• Thuốc an thần Diazepam đường uống.
IV. THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM
• Phẫu thuật cắt gân gót dưới bao theo Ponseti: bỏ băng bột sau 3 tuần.
• Phẫu thuật Turco:
– Bỏ băng bột sau 4 tuần.
– Rút đinh sau 8 – 12 tuần.
• Phẫu thuật tháo xương sên: bỏ băng bột sau 8 tuần.
• Tập vật lý trị liệu: mang giày nẹp bàn chân để tránh tái phát và sớm lấy lại
tầm vận động bàn chân.
Bacsidanang.com – Thông tin khám bệnh ở Đà Nẵng, Thiết bị y tế Gia đình Đà Nẵng .
Danh bạ bác sĩ, phòng khám ở Đà Nẵng, dịch vụ y tế, khám tiết niệu nam khoa ở Đà Nẵng, phẫu thuật thẩm mỹ ở Đà Nẵng, thiết bị y tế gia đình Đà Nẵng, thực phẩm chức năng Đà Nẵng.
