Dương vật là cơ quan sinh dục ngoài của nam giới vừa có vai chức năng của đường tiết niệu và tình dục.
Thân dương vật được cấu tạo bởi hai thể hình trụ ở hai bên lưng dương vật gọi là vật hang và một thể xốp nằm ở giữa bụng dương vật bao quanh niệu đạo gọi là vật xốp.
Một bao xơ hai lớp dầy gọi là cân albuginea, hay còn gọi là bao trắng vật hang, bao bọc hai vật hang kết hợp lại để tạo ra một vách liên vật hang có các lỗ thông giúp cho hai vật hang hoạt động như một đơn vị duy nhất, một lớp màng trắng mỏng hơn bao quanh vật xốp. Cả ba thành phần này của dương vật được bao quanh chung bởi hai lớp mạc, gồm các tổ chức sợi:
– Mạc dương vật sâu- còn gọi là mạc Buck.
– Mạc dương vật nông- còn gọi là mạc Dartos.
Các tạng cương
Vật hang dương vật (corpus carvernosum penis) gồm hai thể hình trụ dẹt dài 15 cm thu hẹp ở hai đầu. Phần sau đính vào ngành dưới xương mu, có cơ ngồi hang ôm quanh ba mặt của vật hang. Phần trước của vật hang tựa vào nhau như hai nòng súng.
Vật xốp dương vật (corpus spongiosum penis) hình trụ dẹt nằm trong rãnh ở hai mặt trước của vật hang, bên trong có niệu đạo. Phần sau của vật xốp phình to thành hành dương vật (bullus penis). Vật xốp liên tiếp với tổ chức xốp của qui đầu.
Các lớp bao bọc dương vật
Dương vật được bao bọc từ nông vào sâu bởi các lớp như sau :
– Da ở ngoài cùng, mềm, liên tiếp với da của bao qui đầu
– Lớp tổ chức tế bào nhão dưới da.
– Mạc dương vật nông (fascia penis superficialis) nằm trong lớp tổ
chức tế bào nhão.
– Mạc dương vật sâu (fascia penis profunda) bọc quanh vật hang
và vật xốp. Các mạch và thần kinh nằm trong mạc này.
– Bao trắng (tunica albuginea) bao boc chung quanh hai vật hang
và vật xốp. Bao trắng này của hai vật hang gặp nhau tạo thành vách dương vật (septum penis).
Bao trắng của vật hang được cấu tạo chủ yếu là những bó collagen dầy vào một số sợi đàn hồi. Collagen và sợi chun xen kẻ nhau. Lúc dương vật mềm vỏ trắng có độ dầy 2- 3mm. Nhưng khi dương vật cương bao trắng có độ dày 0,5mm. Trong vật hang có vách không hoàn toàn chia thành những hang. Vách này là tổ chức sợi.
Mặt trong của bao trắng có các cột sợi đâm vào lòng vật hang với những độ sâu khác nhau. Các cột sợi này là những bó collagen. Các bó này nhỏ hơn các bó collagen nằm trong bao trắng. Các bó collagen trong bao trắng tạo thành những hình sóng và hướng dọc theo trục của cột trụ. Các sợi chun xen kẻ và rải rác các bó collagen.
Những mạng sợi trong mô vật hang gắn chắc tất cả các thành phần bao trắng trong bao trắng, màng sợi ở động mạch, màng sợi ở thần kinh. Màng sợi trong nhu mô vật hang xuất hiện cách quãng riêng rẽ. Phần lớn nhu mô vật hang được cấu tạo bằng cơ trơn. Chúng xếp thành bó. Các bó này một đầu chui vào cột sợi của bao trắng. Bó cơ trơn và màng sợi collagen tạo thành xoang vật hang.
Mạch máu của dương vật
– Động mạch nông: là các nhánh nhỏ nằm trong các lớp tổ chức tế bào nhão dưới da có nguồn gốc từ động mạch thẹn ngoài và động mạch đáy chậu nông.
– Động mạch sâu : cấp máu cho tạng cương tách từ động mạch thẹn trong gồm có :
+ Động mạch sâu dương vật chạy giữa trục vật hang.
+ Động mạch mu dương vật chạy ở mu dương vật và ở dưới lớp mạc dương vật sâu.
– Tĩnh mạch : các tĩnh mạch dương vật điều đổ về tĩnh mu dương vật.