Cách đơn giản để giảm acid uric máu, Acid uric là một chất chuyển hóa có trong máu, là sản phẩm từ quá trình chuyển hóa purin trong cơ thể người và được đào thải chủ yếu ra khỏi thận (80%) và một phần qua đường ruột (20%). Nồng độ acid uric trong máu cũng sẽ tăng giảm tùy theo chế độ dinh dưỡng.
Acid uric là một hợp chất hóa học có công thức C5H4N4O3, là sản phẩm chuyển hóa của các nhân purin trong cơ thể. Acid uric có thể tạo thành các ion và muối được gọi là urat và axit urat, như amoni acid urate1. Acid uric có thể được phân loại theo nguồn gốc thành hai loại: acid uric nội sinh và acid uric ngoại sinh2.
- Acid uric nội sinh là sản phẩm chuyển hóa của chất đạm có nhân purin (adenine và guadinine của các acid nucleic) khi tế bào chết đi.
- Acid uric ngoại sinh đến từ các chất đạm có nhân purin được tìm thấy nhiều trong một số loại thực phẩm và đồ uống như phủ tạng động vật, tôm cua, hải sản, đậu hạt các loại, bia, rượu…
Acid uric được thận đào thải qua nước tiểu là con đường chính, một phần nhỏ được đào thải qua đường tiêu hóa. Khi lượng acid uric trong máu tăng cao vượt quá độ bão hòa, nó có thể kết tinh lại thành các tinh thể urat, lắng đọng ở khớp gây ra cơn gút cấp (bệnh gút), hoặc lắng đọng tại da, mô mềm thành các hạt tophi, hoặc tạo thành sỏi urat ở thận2 . Acid uric cũng có liên quan đến các bệnh lý về tim mạch và thận3.
Khi nồng độ acid uric trong máu tăng cao vượt quá độ bão hòa, nó có thể kết tinh lại thành các tinh thể urat, lắng đọng ở khớp gây ra cơn gút cấp (bệnh gút). Hoặc lắng đọng tại da, mô mềm thành các hạt tophi, hoặc tạo thành sỏi urat ở thận4.
Tăng acid uric máu có thể có triệu chứng hoặc không có triệu chứng. Tăng acid uric máu có triệu chứng thường đề cập đến các cơn gút cấp hoặc bệnh gút mạn. Các triệu chứng của bệnh gút bao gồm:
- Đau dữ dội ở một khớp (hay gặp nhất là ngón chân cái).
- Sưng, đỏ và nóng ở khớp bị ảnh hưởng.
- Hạt tophi: do lắng đọng muối urat trong các mô liên kết. Thường gặp ở vành tai, mỏm khuỷu, cạnh các khớp, có thể nhìn thấy màu trắng bên trong.
- Sỏi thận: sỏi uric, biểu hiện bằng cơn đau quặn thận, đau ở hông lưng lan xuống bẹn, cơ quan sinh dục, có thể tiểu máu4.
Có nhiều nguyên nhân gây tăng acid uric máu, tựu chung lại chia thành hai nhóm lớn do tăng chuyển hóa nhân purin hoặc giảm thải trừ qua thận. Các nguyên nhân có thể kể đến:
- Uống nhiều bia rượu
- Chế độ ăn nhiều purin: phủ tạng động vật, tôm cua, hải sản, đậu hạt các loại, nấm…
- Suy thận mạn
- Do các bệnh lý làm phá hủy tế bào quá mức: lơ xê mi, các bệnh lý ác tính, vẩy nến..
- Do thuốc: nhiều thuốc có thể làm tăng acid uric như corticoid, thuốc lợi tiểu (furosemide), aspirin, thuốc chống lao (Ethambutol, Pyrazinamid..)…
- Do thiếu hụt enzym trong chuyển hóa purin (bệnh di truyền)4.
Để giảm acid uric máu và ngăn ngừa các biến chứng của bệnh gút, bạn có thể áp dụng những cách sau đây:
- Uống nhiều nước: Nước giúp loại bỏ acid uric ra khỏi cơ thể qua đường nước tiểu. Bạn nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, hoặc nhiều hơn nếu bạn có hoạt động thể chất nhiều hoặc ở môi trường nóng.
- Hạn chế rượu bia: Rượu bia không chỉ làm tăng acid uric trong máu, mà còn làm giảm khả năng thải trừ của thận. Bạn nên tránh uống rượu bia khi bị tăng acid uric máu, hoặc giảm thiểu lượng uống nếu không thể cai được.
- Ăn ít thịt đỏ và hải sản: Thịt đỏ và hải sản chứa nhiều purin, một chất có thể làm tăng acid uric trong máu khi chuyển hóa. Bạn nên giới hạn lượng thịt đỏ và hải sản ăn mỗi ngày, không quá 100-150 gram, và chọn những loại ít purin như gà, cá tươi, tôm sú.
- Ăn nhiều rau xanh và trái cây: Rau xanh và trái cây có chứa nhiều vitamin C, một chất có khả năng giảm acid uric trong máu. Bạn nên ăn ít nhất 5 phần rau xanh và trái cây mỗi ngày, đặc biệt là những loại giàu vitamin C như cam, chanh, bưởi, dâu tây, kiwi, bông cải xanh, cà chua.
- Ăn chế độ cân bằng: Bạn nên ăn đủ các nhóm thực phẩm cần thiết cho cơ thể, bao gồm tinh bột, protein, chất béo, vitamin và khoáng chất. Bạn nên ăn ít muối, đường và chất béo bão hòa, và ăn nhiều chất xơ, chất béo không bão hòa và các loại hạt giàu omega-3. Bạn cũng nên ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để duy trì đường huyết ổn định và tránh cảm giác đói.
- Giảm cân: Nếu bạn bị thừa cân hoặc béo phì, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh gút và tăng acid uric máu. Bạn nên giảm cân một cách từ từ và an toàn, bằng cách ăn ít calo hơn và tăng cường vận động. Bạn không nên áp dụng các phương pháp giảm cân nhanh chóng hoặc quá khắc khe, vì điều này có thể làm tăng acid uric trong máu do phá hủy tế bào mỡ.
- Tập luyện thể dục: Tập luyện thể dục không chỉ giúp bạn giảm cân và duy trì sức khỏe tổng thể, mà còn giúp bạn giảm acid uric trong máu. Bạn nên tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần, với các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội hoặc các môn thể thao nhẹ nhàng. Bạn không nên tập luyện quá sức hoặc quá căng thẳng, vì điều này có thể làm tăng acid uric trong máu do phá hủy tế bào cơ.
- Uống trà xanh: Trà xanh là một loại thức uống có lợi cho sức khỏe, vì nó chứa nhiều chất chống oxy hóa và có khả năng giảm viêm. Trà xanh cũng có thể giúp bạn giảm acid uric trong máu, bằng cách ức chế sự hình thành và kết tinh của urat. Bạn nên uống 2-3 tách trà xanh mỗi ngày, nhưng không nên uống quá nhiều, vì trà xanh cũng có chứa cafein, một chất có thể làm tăng acid uric trong máu nếu uống quá liều.
- Uống nước chanh: Nước chanh là một loại thức uống giúp thanh lọc cơ thể và cân bằng độ pH của máu. Nước chanh có thể giúp bạn giảm acid uric trong máu, bằng cách tăng khả năng thải trừ của thận và làm tan các tinh thể urat. Bạn nên uống một ly nước chanh vào buổi sáng trước khi ăn sáng, hoặc uống trong ngày khi bạn cảm thấy khát.
- Uống nước dừa: Nước dừa là một loại thức uống giàu khoáng chất và chất điện giải, có tác dụng bổ sung nước và điều hòa độ ẩm cho cơ thể. Nước dừa cũng có thể giúp bạn giảm acid uric trong máu, bằng cách làm loãng và làm giảm độ bão hòa của urat trong máu. Bạn nên uống một ly nước dừa mỗi ngày, hoặc khi bạn cảm thấy mệt mỏi hoặc thiếu nước.
- Ăn dứa: Dứa là một loại trái cây giàu vitamin C, bromelain và các chất chống oxy hóa khác. Dứa có thể giúp bạn giảm acid uric trong máu, bằng cách ức chế sự hình thành của urat, giảm viêm và đau khớp do gút. Bạn nên ăn một miếng dứa mỗi ngày, hoặc uống nước ép dứa tươi không đường.
- Ăn anh đào: Anh đào là một loại trái cây giàu anthocyanin, một loại chất chống oxy hóa có khả năng ngăn ngừa sự kết tinh của urat và giảm viêm khớp do gút. Anh đào cũng có thể giúp bạn giảm acid uric trong máu, bằng cách ức chế sự sản xuất của urat và tăng khả năng thải trừ của thận. Bạn nên ăn từ 10-15 quả anh đào mỗi ngày, hoặc uống nước ép anh đào không đường.
- Ăn sữa chua: Sữa chua là một loại thực phẩm giàu canxi và probiotic, có tác dụng duy trì sự cân bằng của hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch. Sữa chua cũng có thể giúp bạn giảm acid uric trong máu, bằng cách ức chế sự hấp thu của purin từ thực phẩm và tăng khả năng đào thải của ruột. Bạn nên ăn một hộp sữa chua không đường mỗi ngày, hoặc kết hợp với các loại trái cây giàu vitamin C.
- Dùng thuốc: Nếu những cách trên không đủ hiệu quả để giảm acid uric trong máu, bạn nên đi khám bác sĩ và dùng thuốc theo chỉ định. Có nhiều loại thuốc có thể giúp bạn giảm acid uric trong máu, như thuốc ức chế sự sản xuất của urat (allopurinol, febuxostat), thuốc tăng khả năng thải trừ của thận (probenecid, sulfinpyrazone), thuốc giảm viêm và đau khớp do gút (colchicine, NSAID, corticoid). Bạn nên dùng thuốc theo liều lượng và thời gian do bác sĩ kê đơn, và không tự ý ngừng hoặc thay đổi thuốc.
Đó là 14 cách tuyệt vời cực kì đơn giản để giảm acid uric máu mà bạn có thể áp dụng. Hy vọng bài viết này sẽ có ích cho bạn. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hay góp ý nào, xin vui lòng để lại bình luận bên dưới. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này. Chúc bạn một ngày tốt lành!
- https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/suc-khoe-tong-quat/nhan-biet-chi-so-acid-uric-binh-thuong-bat-thuong/ [↩]
- https://vi.wikipedia.org/wiki/Acid_uric [↩] [↩]
- https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/suc-khoe-tong-quat/muc-dich-cua-xet-nghiem-axit-uric-trong-mau/ [↩]
- https://www.vinmec.com/vi/benh/tang-acid-uric-mau-3115/ [↩] [↩] [↩]