HƯỚNG DẪN ĐIỀU TRỊ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG GẪY TRÊN LỒI CẦU XƯƠNG CÁNH TAY I. ĐẠI CƯƠNG
Gãy trên lồi cầu xương cánh tay hay gặp – đặc biệt là ở trẻ em, nguyên nhân do ngã chống tay.
II. CHẨN ĐOÁN
1. Lâm sàng:
a. Triệu chứng:
– Đau quanh khớp khuỷu, đau tăng khi cử động.
– Giảm cơ năng hoàn toàn không gập và duỗi khuỷu được.
– Cánh tay hơi gấp, biến dạng rõ rệt, gấp gốc.
– Khớp khuỷu sưng to, đến muộn có tụ máu.
– Ở phía trước khớp khuỷu lõm vào.
– Sờ nắn tìm điểm đau chói cố định ở trên khớp khuỷu.
– Cần bắt mạch quay để phát hiện tổn thương thần kinh, mạch máu.
b. Biến chứng:
– Hội chứng (Voik mann): do mạch máu bị đè ép dẫn đến thiếu máu nuôi dưỡng cơ gấp, làm co các gân gập ngón tay.
– Cứng khớp khuỷu: do can xương xấu, do can xi hóa cốt quanh khớp gây nên cứng khớp.
– Liệt thần kinh quay: hiếm gập, hơn thường là biến chứng của loại gãy hở làm tổn thương thần kinh.
c. Xử trí:
– Kéo nắn, bó bột cánh-cẳng-bàn tay, thời gian để bột 3 -4 tuần.
– Phẫu thuật: có thể xuyên kim hoặc đóng đinh kirschner.
2. Cận lâm sàng:
X quang: chụp phim thẳng nghiêng xác định đường gãy và di lệch của xương để giúp cho kéo nắn sau này.
IH. PHỤC HỒI CHỨC NĂNG
Những biến chứng thường gặp là hạn chế tầm tầm vận động khớp khuỷu bởi kết dính tại khớp, co rút cơ nhị đầu, teo cơ tam đâu, do cốt hóa quanh khớp, cốt hóa trong cơ. Ngoài ra còn co rút các cơ gấp do thiếu máu về tổn thương mạch quay.
Giai đoạn bất động: 1-3 tuần
Mục đích:
– Cải thiện tuần hoàn.
– Chống teo cơ, co rút cơ, chống kết dính khớp.
Chương trình:
– Vận động chủ động tự do các khớp cổ tay, ngón tay, khớp vai (nếu khớp vai không bị bất động).
– Co cơ tĩnh các cơ nhị đầu, cơ tam đầu.
Tuần 1 : vận động nhẹ nhàng.
Thần 2: thực hiện mạnh hơn.
Thần 3: với sự co cơ tối đa.
Giai đoạn sau bất động: tuần 4-12
Người bệnh thường có giới hạn ROM khớp khuỷu, co rút cơ nhị đầu, teo cơ tam đầu, có thể có hội chứng Voik mann.
Mục đích
– Giảm đau, giảm sưng, gia tăng tuần hoàn.
– Giảm co thắt cơ.
– Tăng tầm vận động khớp khuỷu, khớp trụ quay hên.
– Tăng lực cơ.
– Điều trị hội chứng Volkmann nếu có.
– PHCN sinh hoạt.
Chương trình
– Chườm lạnh bằng nước đá tại khớp khuỷu 15-20’.
– Xoa bóp, kéo giản cơ 2 đầu, 3 đầu.
– Tách khớp, trượt khớp độ III, IV (khớp trụ quay trên), kỹ thuật giữ nghỉ, chủ động có trợ giúp ở tầm vận động cuối.
– Chủ động có trợ giúp hoặc đề kháng (khoảng tuần thứ 8 trở đi và tùy theo lực cơ và mức độ lành xương) băng tay KTV, tạ, lò xo….
– Đặt nẹp bàn tay, ngón tay ở vị thế trung tính.
– Ngâm cẳng tay, bàn tay trong bể nước ấm 40° khoảng 20 phút, hoặc chiếu đèn hồng ngoại ngày 2-3 lần.
– Khuyến kích, hướng dẫn BN sử dụng tay phải trong các chức năng sinh hoạt hằng ngày như: đánh răng, rưa mặt, chải đầu, ăn cơm.
– Các hoạt động trị liệu như xoay vặn tay nắm cửa, quạt tay
IV. TIÊU CHUẨN ĐÁNH GiÁ
Chủ yếu dựa vào lực cơ 2,3 đầu cánh tay bậc 5/5 và biên độ (tầm vận động) cử động của khớp khuỷu.
– Bình thường.
– Gập-duỗi khuỷu: 0°-140°
Tiêu chuẩn đánh giá:
– Tốt: gập >120° và duỗi <20°
– Trung bình: gập 80°-90° và duỗi 20°-3 0°
– Xấu: gấp <80° và duỗi >30°
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bùi Văn Đức. Chấn thương chỉnh hình chi trên.
2. phục hồi chức năng dùng cho giảng viên các trường trung học kỹ thuật y tê.
Bacsidanang.com – Thông tin khám bệnh ở Đà Nẵng, Thiết bị y tế Gia đình Đà Nẵng .
Danh bạ bác sĩ, phòng khám ở Đà Nẵng, dịch vụ y tế, khám tiết niệu nam khoa ở Đà Nẵng, phẫu thuật thẩm mỹ ở Đà Nẵng, thiết bị y tế gia đình Đà Nẵng, thực phẩm chức năng Đà Nẵng.
