Khác với suy nghĩ của nhiều người rằng chỉ ai ở độ tuổi trung niên mới dễ mắc ung thư, những khối u ác tính tinh hoàn là một trong những loại ung thư thường gặp nhất ở nam giới từ 15-35 tuổi.
Vốn được xem là bệnh ít gặp, theo y văn chỉ chiếm chừng 1% ung thư ở nam giới nhưng chỉ tính riêng trong năm 2017 và 2018, Khoa Nam Học, Bệnh viện Bình Dân đã tiếp nhận điều trị lần lượt là 63 và 78 trường hợp ung thư tinh hoàn, hầu hết đều còn rất trẻ. Ung thư tinh hoàn gây giảm sức khoẻ, giảm chất lượng sống, hiếm muộn và có thể dẫn đến tử vong.
Độ tuổi trung bình của các trường hợp bướu tinh hoàn tại Bệnh viện Bình Dân chỉ khoảng ngoài 30, trong đó có nhiều trường hợp người bệnh là những nam thanh niên mới từ 16 đến 19 tuổi, như trường hợp của N.T.H (19 tuổi, Bảo Lộc). H. đến phòng khám nam khoa vì trong vài tháng gần đây phát hiện vùng bìu phải có một khối cứng, to dần lên. Nam thanh niên bàng hoàng khi bác sĩ thông báo bị bướu tinh hoàn và khuyên anh nên đi trữ tinh trùng trước khi can thiệp điều trị. H. đã hỏi lại bác sĩ rất nhiều lần vì không tin rằng mình mắc bệnh và thậm chí rối trí vì quá sợ hãi khi được thông báo về bệnh.
Một ca phẫu thuật nam khoa
Cẩn trọng khi phát hiện một khối đặc, cứng, không đau trong bìu
Triệu chứng thường gặp nhất của ung thư tinh hoàn là bệnh nhân sờ thấy một khối cứng, đặc trong bìu, không đau. Các triệu chứng khác có thể gặp là: đau tinh hoàn, vú to lên, đau lưng, đau hông khi ung thư đã di căn đến các cơ quan khác. Vậy nên nếu gặp triệu chứng này thì đi khám ngay, thay vì chần chừ, chủ quan.
Trong trường hợp của H, các bác sĩ Khoa Nam Học đã phát hiện một khối u tinh hoàn phải đã di căn. Bệnh nhân được các bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn. Giải phẫu bệnh sau phẫu thuật là một u tinh hoàn ác tính. H. tiếp tục được điều trị với phác đồ hóa trị hỗ trợ tại Khoa Ung Bướu để điều trị triệt căn ung thư.
Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, tỷ lệ của ung thư tinh hoàn ngày càng tăng trong vài thập kỷ qua. Nguy cơ bị ung thư tinh hoàn tăng cao khi người bệnh có tinh hoàn ẩn (tinh hoàn không nằm trong bìu mà nằm trong ổ bụng), tinh hoàn bị teo, tiền sử gia đình có cha, anh em trai bị ung thư tinh hoàn và người mẹ trong lúc mang thai sử dụng các thuốc nội tiết (DES, estrogen).
Có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu điều trị sớm và theo dõi sát
Điều trị chính trong ung thư tinh hoàn là phẫu thuật cắt tinh hoàn có chứa bướu. Sau khi phẫu thuật, tuỳ thuộc vào kết quả giải phẫu bệnh mà có thể phối hợp hoá trị và xạ trị cho bệnh nhân.
Ung thư tinh hoàn nếu được phát hiện và điều trị sớm tỷ lệ sống sau 5 năm của ung thư tinh hoàn lên tới 95%. Theo thống kê tại Mỹ năm 2018 có 8500 trường hợp ung thư tinh hoàn mới mắc, nhưng chỉ có 350 trường hợp tử vong. Điều này cũng phản ánh việc ung thư tinh hoàn là ung thư có khả năng được chữa lành cao so với các loại ung thư khác. Sự chủ quan và chần chừ thường là nguyên nhân khiến người bệnh ung thư tinh hoàn đến bệnh viện khi đã ở giai đoạn trễ, gây khó khăn cho việc điều trị. Ngoài ra, cũng cần lưu ý là nhiều bệnh nhân chủ quan nghĩ rằng phẫu thuật cắt u là đã hết bệnh nên lơ là việc theo dõi tái khám, cho đến khi u tái phát hoặc di căn xa mới đi khám lại thì đã muộn, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Bác sĩ Khoa Nam học phẫu thuật cho bệnh nhân
Chẩn đoán sớm
Để chẩn đoán ung thư tinh hoàn, người bệnh sẽ được thăm khám tổng quát và chuyên sâu nam khoa, thực hiện các xét nghiệm máu để tìm chất đánh dấu ung thư (tumor marker), siêu âm bụng, siêu âm đàn hồi mô và nếu cần thiết chụp cộng hưởng từ (MRI). Nếu bệnh nhân trong độ tuổi sinh sản, mong muốn có con sẽ làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu về sinh sản, tinh dịch đồ và được hướng dẫn trữ tinh trùng trước khi điều trị.
Việc ung thư tinh hoàn thường phát hiện ở người trẻ còn cho thấy vai trò của gia đình trong việc cung cấp thông tin, kiến thức về sức khỏe và hỗ trợ để người bệnh sớm đến với các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Để phòng ngừa ung thư tinh hoàn, nam giới, nhất là những người trong độ tuổi từ 15 đến 35 tuổi, cần tự kiểm tra tinh hoàn bằng cách nắn nhẹ hai bên bìu ít nhất 1 lần/tháng. Đây là phương pháp theo dõi đơn giản và dễ áp dụng. Khi phát hiện có một khối đặc bất thường trong bìu, cho dù không gây đau cũng cần đến bệnh có chuyên khoa về nam học gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.
TRẦN NHUNG – VĨNH PHƯỚC
Tổ truyền thông Bệnh viện Bình Dân