Đốt U phổi bằng sóng cao tần
(Radiofrequency ablation: RFA)
I. GIỚI THIỆU
• Sóng cao tần (RF) là sóng có bước sóng từ 3 kHz to 300 GHz.
• Đầu tiên được áp dụng trong việc đốt U gan khi việc ghép gan và cắt bỏ U không thể thực hiện được [1].
• Gần đây, sóng cao tần được dùng đốt U phổi không thể phẫu thuật được do bệnh lý nội khoa hay giai đoạn trễ [1, 2].
• Đây là thủ thuật xâm lấn tối thiểu so cho phẫu thuật trong việc điều trị U phổi ác tính giúp giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng [3, 4].
• Giúp cải thiện được thời gian sống còn của bệnh nhân [5].
II. CHỈ ĐỊNH:
• U không phải tế bào nhỏ không thể phẫu thuật được vì bệnh nội khoa hay quá chỉ định phẫu thuật giai đoạn IIIB và IV hoặc bệnh nhân từ chối phẫu thuật [1, 3, 4, 6].
• Những U phổi còn tồn tại sau xạ trị và hóa trị hay những U mới xuất hiện sau sau phẫu thuật [1].
• U phổi thứ phát: từ ung thư đại tràng[7], thận hay gan…
• Lý tưởng là U < 3-3,5cm [1, 8].
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH [1]:
• U cách phế quản, khí quản và thực quản < 1cm
• U kèm theo xẹp phổi hoặc viêm phổi do tắc nghẽn
• Rối loạn đông máu không kiểm soát được
• Tình trạng thể lực (Performance status) từ độ III trở lên như: nằm trên giường > 12 giờ/ngày và cần sự chăm sóc của người khác.
• Chống chỉ định tương đối khi U nằm gần mạch máu lớn.
IV. CHUẨN BỊ BỆNH NHÂN[1]
• CT ngực
• Công thức máu
• TS, TC
• Đông máu toàn bộ
• Ngưng các thuốc chống đông như Heparin trước 1 ngày, Warfarin trước 5 ngày và thuốc chống kết dính tiểu cầu trước khi làm thủ thuật 3 ngày.
• MRI não nếu có dấu thần kinh định vị hoặc xạ hình xương nếu có đau xương.
• Giấy cam kết đồng ý làm thủ thuật.
V. GÂY MÊ HỒI SỨC:
• Gây tê tại chỗ sau đó cho ngủ bằng đường tĩnh mạch
• Dùng giảm đau bằng đường tĩnh mạch
• Oxy liên tục 6 lít/phút
• Theo dõi tim mạch và SpO2 bằng monitoring
VI. NGUYÊN TẮC KỸ THUẬT:
• Kim điện cực để luồn vào u phổi
• Hai bản điện cực áp vào hai đùi bệnh nhân
• Máy phát sóng cao tần được cài đặt các thông số thích hợp theo kích thước khối U:
* Nếu u 2cm: đặt nhiệt độ 90°c, công suất 50W, thời gian 10 phút.
* Nếu U 3cm: đầu tiên đẩy lòng kim điện cực vào 2cm đặt nhiệt độ 90OC, công suất 50W, thời gian 15 phút. Khi đạt được 90OC, đẩy lòng kim điện cực vào 3cm và đốt với nhiệt độ 90OC, công suất 70W, thời gian 15 phút.
* Nếu U 4cm: đầu tiên đẩy lòng kim điện cực vào 2cm đặt nhiệt độ 90OC, công suất 50W, thời gian 20 phút. Khi đạt được 90OC, đẩy lòng kim điện cực vào 3cm đặt nhiệt độ 90OC, công suất 70W, thời gian 20 phút, đốt ở nhiệt độ này 5 phút. Sau đó, đẩy tiếp lòng kim vào 4cm và đốt ở nhiệt độ này 15 phút.
* Nếu U cm: đầu tiên đẩy lòng kim điện cực vào 2cm đặt nhiệt độ 90OC, công suất 50W, thời gian 27 phút. Khi đạt được 90OC, đẩy lòng kim điện cực vào 3cm đặt nhiệt độ 90OC, công suất 70W, thời gian 27 phút, đốt ở nhiệt độ này 2 phút. Đẩy tiếp lòng kim vào 4cm đặt công suất ở 90W và đốt ở nhiệt độ 90OC này 5 phút. Cuối cùng, đầy nòng kim vào 5cm, đặt công suất ở 110W và đốt ở 90OC trong vòng 20 phút.
VII. SAU THỦ THUẬT[1]
• Chụp lại CT scans xem có biến chứng: TKMP, TDMP hay xuất huyết trong nhu mô phổi không?
• Nằm nghiệng về bên đốt U
• Nghỉ ngơi tại giường khoảng 2 giờ
• Có thể xuật viện sau 01 ngày.
• Nên kết hợp với hóa hoặc xạ trị
VIII. ĐÁNH GIÁ ĐÁP ỨNG CỦA ĐIỀU TRỊ: CT sau 01 tháng[1]
• Đường kính khối U giảm >30%
• Không bắt thuốc cản quang
• Không có tổn thương nốt mới quanh chỗ đã đốt
• Nếu khối U còn tăng quang, có thể đốt lại lần 2 [10].
IX. BIẾN CHỨNG[1]
• Tỷ lệ tử vong khoảng 0.4%
• Tràn khí màng phổi 30% (< 10% phải đặt ống dẫn lưu)
• Tràn dịch màng phổi # 10%
• Ho ra máu, tràn khí dưới da và nhiễm trùng.
• Chảy máu trong nhu mô phổi khoảng 10%
Bacsidanang.com – Thông tin khám bệnh ở Đà Nẵng, Thiết bị y tế Gia đình Đà Nẵng .
Danh bạ bác sĩ, phòng khám ở Đà Nẵng, dịch vụ y tế, khám tiết niệu nam khoa ở Đà Nẵng, phẫu thuật thẩm mỹ ở Đà Nẵng, thiết bị y tế gia đình Đà Nẵng, thực phẩm chức năng Đà Nẵng.
